Categories
Shabdkosh

प्रयोजनमूलक छत्तीसगढ़ी की शब्दावली – गाली, वर्जनाएँ

गाली – रोगहा, कोढि़या, बन्चक, रांड़ी, रण्ड़ी, भोसड़ामारी, चोदरी, बेसिया, चरकट, किसबीन, चंडालीन, बकरचोद, रांड़ी, भौजी, किसबीन, भडुवा, लफंगा, हरामी, सारा, चुतिया, चुच्चा, बेसरम, चंडाल, दोगला, लबरा, जुठहा, जुठही, रोगहा, किसबा, कनचोदवा, मादरचोद,  चोट्टा, चोदू, चोदूनंदन, भोसडीवाला, टोनही, टोनहा, कुरगहा, जलनकुकडा, टेटरही, रेंदहा, हेक्कड, पाजी, हिजडा, नलायक, दत्तला, घोंघी, करबोंगी, भकचोदवा, करबोकवा, करलुठी, करजिभि, पेटली, लमगोडवा, बदमास, बरदाओटिहा, परदाकुद्दा, कुबरा, बेर्रा, कनटेरी, कनवा, मरहा, कुसवा, सुसवा, छुछमुहा, गठारन, ननजतिया, हकनीन, कौंवा, उखनू, उखानचंद।

वर्जनाएँ (टैबू संरचना) :
शरीर के अंग– नूनू, चोचो, झांट, लवड़ा, पुदी, गट्टा, गांड, पोंद, दुदु, फुर्गा, अंड़वा, टोटो, लण्ड, भोसड़ा, भोसड़ी, रिश्ते- सारा, सारी।

क्रिया– पादना, हागना, चोदना, फारना, खुसेरना, चपकना, खोदरना, खजवाना, झांट उखानना, चूरी फोरना, गांड मारना, आदि।

पशुओं के नाम– कुकुर, कुतन्नीन, कुतिया, बनबिलवा, बिलई, गधा, सूरा, कोलिहा, हूर्रा, बेंदरा, भैंईस, बइला, बोकरा, छेरी, छुछू।

उपमा – बिलईं मुही, कारी, क्री बिलई, बिरबिट ले, छेना कस चाकर, प्री, ललमुहा, लसुन पोथी, मटारन आँखी, टेड्गोडवा, बटन आँखी, कनवा, खोरवा, हगरा, पदरा, टेर्रा, डरपोकना, देवार बानी, खपरामुहा, सरांगी मुंह के, खच्चर बानी, बेंदरा मुंहू, धनमिरचा, डौकी बरोबर, खखाए भलवा कस, किरहा कुकुर कस, लमगोडवा, बोजवा, खोखररी, बड़का मुड़ के, पेटला, चाकर गांड के, उद मुंहा, लमचोचवा, छेतका कुरिया, खपरा दांत के, परभरोसिया, जोंक चटका, कौंआ कस नहइया, मुंहफार आदि।

श्राप– तोर मुंह म किरा परय, तोर हांथ के चूरी फुटय, तैं रांड़ी हो जा, तोर कोरा म लटका झिन खेलय, तोर सइतानास होवय आदि।

मनुष्य की अवस्थाएँ – दुदमुहा लटका, नानकुन लइका, नोनी, बाबू, टूरा, टूरी, जवान, ठडगी, ठडगा, रांडी, बेवा, अधेड, डोकरा, डोकरी, केपकेपहा डोकरा, निचट बुढ़वा

प्रयोजनमूलक छत्तीसगढ़ी की शब्दावली – खानपान

प्रयोजनमूलक छत्तीसगढ़ी की शब्दावली – संस्कार

प्रयोजनमूलक छत्तीसगढ़ी की शब्दावली – कपड़े, आभूषण

प्रयोजनमूलक छत्तीसगढ़ी की शब्दावली – गीत, नृत्य

प्रयोजनमूलक छत्तीसगढ़ी की शब्दावली – कृषि संबंधी प्रक्रियाएँ

शोधार्थी – राजेन्‍द्र कुमार काले, रायपुर. निदेशक – चित्‍तरंजन कर

प्रयोजनमूलक छत्तीसगढ़ी की शब्दावली – मुहावरे
प्रयोजनमूलक छत्तीसगढ़ी की शब्दावली – विभक्तियाँ
प्रयोजनमूलक छत्तीसगढ़ी की शब्दावली – अव्यय
प्रयोजनमूलक छत्तीसगढ़ी की शब्दावली – सर्वनाम
प्रयोजनमूलक छत्तीसगढ़ी की शब्दावली – आस्था, अंधविश्वास, बीमारियाँ
प्रयोजनमूलक छत्तीसगढ़ी की शब्दावली – वर्जनाएँ
प्रयोजनमूलक छत्तीसगढ़ी की शब्दावली – क्रिया
प्रयोजनमूलक छत्तीसगढ़ी की शब्दावली – गीत, नृत्य
प्रयोजनमूलक छत्तीसगढ़ी की शब्दावली – संस्कार